Een turborotonde is een rotonde met meer dan één rijstrook op de rotonde. De vormgeving is dusdanig dat voertuigen als vanzelf van de binnenste naar de buitenste rijstrook worden geleid om de rotonde te verlaten. Hiertoe dient het verkeer vóór het oprijden van de rotonde voor te sorteren en de juiste rijstrook te kiezen. Het naar buiten geleiden van de voertuigen wordt gedaan door een meer ovale vormgeving én spiraalbelijning op de rotonde zelf. De weggebruiker wordt met behulp van belijning, pijlmarkering, bewegwijzering en voorsorteerborden geïnformeerd. Eenmaal de juiste rijstrook gekozen, dan behoeft de weggebruiker deze alleen maar te volgen om bij de juiste 'afslag' van de rotonde uit te komen. Afsnijden of elkaar schampen is verleden tijd.
Rotondes tot eind vorige eeuw
Copyright afbeelding: www.RoyalHaskoningDHV.com
Bekende vormen van rotondes zijn de enkelstrooksrotonde, tweestrooksrotonde en verkeerspleinen met een zeer grote diameter. Daaraan is sinds 1996 de turborotonde toegevoegd; een uitvinding van ir. LGH Fortuijn, werkzaam bij de Provincie Zuid-Holland. Dat kwam doordat hij het op gewone tweestrooksrotondes steeds mis zag gaan bij het samen oprijden, bij het rondrijden op de rotonde én bij het verlaten van de tweestrooksrotonde. Op een gewone tweestrooksrotonde moet je namelijk nogal opletten dat een andere weggebruiker je niet snijdt of schampt bij het gezamenlijk rondrijden of weer verlaten van de rotonde. Op zo’n rotonde kun je zelfs óp de rotonde nog beslissen om van rijstrook te wisselen. Door het brede asfaltvlak kun je tweestrooksrotondes vaak met hoge snelheid passeren; bij een kleine diameter kan deze snelheid oplopen tot wel 60 á 80 km/uur. Bij een eventueel ongeval is daardoor de afloop vaak ernstiger dan bij enkelstrooksrotondes waarover met een snelheid van maximaal 35 á 40 km/uur gereden kan worden. In 1996 vond Bertus Fortuijn een oplossing voor het probleem van snij- en weefconflicten en voor de hoge doorrijsnelheden op tweestrooksrotondes. Hij liet bepaalde delen van rijstroken op de tweestrooksrotonde weg die voor het verkeer niet echt noodzakelijk waren. Verder kromp de diameter van de binnenste rijstrook tot een vergelijkbare maatals die van een gangbare enkelstrooksrotonde. Aangevuld met overrijdbare bandjes om de rijstroken vóór, op en na de rotonde te scheiden, leidde dit ontwerp tot een rotonde die een vergelijkbare tot zelfs grotere capaciteit heeft dan een tweestrooksrotonde maar dan zonder potentiële snij- en weefconflicten. Door de gekrompen diameter kan men zo’n rotonde alleen passeren met een rijsnelheid die ongeveer gelijk is aan die van een enkelstrooksrotonde. Ziedaar de “turborotonde” was geboren.
Turborotondes: meer capaciteit en toch veilig
De eerste turborotonde in Nederland is eind jaren negentig opengesteld voor verkeer zonder dat daar noemenswaardige ruchtbaarheid aan gegeven is. Sindsdien is het basisontwerp bijgeschaafd en verfijnd. Feit is dat de turborotonde verkeersveiliger is dan een kruispunt met verkeerslichten en óók veiliger dan tweestrooksrotondes. Daarnaast is de capaciteit van bepaalde typen turborotondes groter dan van tweestrooksrotondes. Ten opzichte van een kruispunt met verkeerslichten kent het verkeer op een turborotonde een veel kleinere verliestijd en feitelijk continue doorstroming. Het biedt een oplossing voor drukke kruispunten in gebiedsontsluitingswegen en bij aansluitingen op de autosnelwegen. Ook binnen de bebouwde kom worden turborotondes toegepast; inmiddels ongeveer een kwart van het totale aantal. In 2009 is de honderste turborotonde in Nederland geopend en er worden er de komende jaren nog vele bijgebouwd.
Via een turborotonde kunnen tussen 3.500 en 5.000 voertuigen per uur rijden. Daarmee is de capaciteit groter dan een enkelstrooksrotonde waarover ongeveer 2.000 voertuigen per uur kunnen rijden. De extra rijstroken zorgen voor een grote toename in de verkeerscapaciteit. Er zijn ook vormen van turborotondes die nog meer verkeer aankunnen, maar dan moeten de fietsers en bromfietsers ongelijkvloers kruisen. Zij zouden anders te veel rijstroken over moeten steken met kans op ongevallen zodat de gewonnen extra verkeersveiligheid weer teniet wordt gedaan.
Via een turborotonde kunnen tussen 3.500 en 5.000 voertuigen per uur rijden. Daarmee is de capaciteit groter dan een enkelstrooksrotonde waarover ongeveer 2.000 voertuigen per uur kunnen rijden. De extra rijstroken zorgen voor een grote toename in de verkeerscapaciteit. Er zijn ook vormen van turborotondes die nog meer verkeer aankunnen, maar dan moeten de fietsers en bromfietsers ongelijkvloers kruisen. Zij zouden anders te veel rijstroken over moeten steken met kans op ongevallen zodat de gewonnen extra verkeersveiligheid weer teniet wordt gedaan.
Wanneer is een rotonde een turborotonde?
Copypright afbeelding: www.CROW.nl
De eisen die gesteld worden om van een turborotonde te mogen spreken zijn verdeeld in vier essentiële eisen (a t/m d) en twee aanvullende eisen (e en f).
Hieronder een korte toelichting bij a. t/m f.:
a: Indien verkeer op geen van de takken aan twee rotondestroken voorrang hoeft te verlenen is sprake van een enkelstrooksrotonde of rotonde met bypasses. De twee rijstroken waaraan voorrang moet worden verleend zien er als één geheel uit, dus geen breed gedeelte ertussen waar een auto zou kunnen wachten.
b: Voorrang moeten verlenen aan verkeer op drie rijstroken is ingewikkeld en voor veel weggebruikers niet meer te overzien. Daarom worden bij dergelijke grote rotondes verkeerslichten geplaatst.
c: Het verhoogde bandje zorgt ervoor dat iedereen een eigen rijstrook heeft en niet meer wisselt op de rotonde. Snij- en weefconflicten zijn daardoor verleden tijd. Helaas is een rondje rijden op de turborotonde niet meer uit alle richtingen mogelijk.
d: Auto’s worden geleidelijk via spiraalbelijning van binnen naar de buiten gebracht waardoor afsnijden van anderen niet meer kan voorkomen. De soepele rijlijn tussen de verhoogde bandjes leidt tot een maximum snelheid op de turborotonde van tussen 35 en 40 km/h.
e: Dubbele afrijstroken zijn nodig voor een hoge capaciteit. Soms kunnen ze vervallen omdat rechtdoorgaand verkeer beperkt is en is één afrijstrook voldoende. Voor de fietsers is dat gunstig omdat de oversteek wordt beperkt tot één rijstrook per keer en de beslissing over te steken wordt vereenvoudigd.
f: Bij elke tak moet de weggebruiker op de buitenste rijstrook kunnen kiezen om de turborotonde te verlaten of door te rijden. Verkeer op de binnenste rijstrook kan bij het volgende segment deze keuze maken.
Uit deze eisen blijkt dat de weggebruiker vóór de turborotonde de juiste rijstrook moet kiezen om rechtsaf, rechtdoor of linksaf te rijden. Dit noodzakelijke gedrag is gelijk aan kruispunten met verkeerslichten waar ook moet worden voorgesorteerd. Natuurlijk is er een groot verschil met enkelstrooks- of tweestrooksrotondes. Bij deze twee wordt de keuze pas op de rotonde gemaakt. Dit is voor verkeersdeelnemers bij turborotondes vaak even wennen. Lees hier hoe je op een turborotonde moet rijden.
Belangrijkste onderdelen van een turborotonde De belangrijkste elementen van een turborotonde zijn gemakkelijk te herkennen:
Hieronder een korte toelichting bij a. t/m f.:
a: Indien verkeer op geen van de takken aan twee rotondestroken voorrang hoeft te verlenen is sprake van een enkelstrooksrotonde of rotonde met bypasses. De twee rijstroken waaraan voorrang moet worden verleend zien er als één geheel uit, dus geen breed gedeelte ertussen waar een auto zou kunnen wachten.
b: Voorrang moeten verlenen aan verkeer op drie rijstroken is ingewikkeld en voor veel weggebruikers niet meer te overzien. Daarom worden bij dergelijke grote rotondes verkeerslichten geplaatst.
c: Het verhoogde bandje zorgt ervoor dat iedereen een eigen rijstrook heeft en niet meer wisselt op de rotonde. Snij- en weefconflicten zijn daardoor verleden tijd. Helaas is een rondje rijden op de turborotonde niet meer uit alle richtingen mogelijk.
d: Auto’s worden geleidelijk via spiraalbelijning van binnen naar de buiten gebracht waardoor afsnijden van anderen niet meer kan voorkomen. De soepele rijlijn tussen de verhoogde bandjes leidt tot een maximum snelheid op de turborotonde van tussen 35 en 40 km/h.
e: Dubbele afrijstroken zijn nodig voor een hoge capaciteit. Soms kunnen ze vervallen omdat rechtdoorgaand verkeer beperkt is en is één afrijstrook voldoende. Voor de fietsers is dat gunstig omdat de oversteek wordt beperkt tot één rijstrook per keer en de beslissing over te steken wordt vereenvoudigd.
f: Bij elke tak moet de weggebruiker op de buitenste rijstrook kunnen kiezen om de turborotonde te verlaten of door te rijden. Verkeer op de binnenste rijstrook kan bij het volgende segment deze keuze maken.
Uit deze eisen blijkt dat de weggebruiker vóór de turborotonde de juiste rijstrook moet kiezen om rechtsaf, rechtdoor of linksaf te rijden. Dit noodzakelijke gedrag is gelijk aan kruispunten met verkeerslichten waar ook moet worden voorgesorteerd. Natuurlijk is er een groot verschil met enkelstrooks- of tweestrooksrotondes. Bij deze twee wordt de keuze pas op de rotonde gemaakt. Dit is voor verkeersdeelnemers bij turborotondes vaak even wennen. Lees hier hoe je op een turborotonde moet rijden.
Belangrijkste onderdelen van een turborotonde De belangrijkste elementen van een turborotonde zijn gemakkelijk te herkennen:
- verkeesborden en bewegwijzering vóór de rotonde wijzen op meerdere rijstroken
- de opstaande randjes op de turborotonde zorgt dat je op je eigen rijstrook blijft
- de extra rijstrook die in het middeneiland begint - veelal via een ronde hoek, maar volgens de nieuwe ontwerpeisen met een rechte binnenhoek (zie ook de afbeelding)
- overrijdbare betonnen blokken (basalton blokken) zodat de berm niet kapot wordt gereden
Tot slot
De nieuwste kruispunt oplossing in Nederland is de turborotonde. Inmiddels liggen er al meer dan 240 in ons land en velen in diverse andere landen. De veiligheid is groter dan bij kruispunten met verkeerslichten terwijl evenveel of meer verkeer verwerkt kan worden én de wachttijden voor het verkeer gemiddeld veel lager liggen. In het begin zal het even wennen zijn om te doorgronden hoe je precies moet rijden. Eenmaal gewend wordt het als zeer goede oplossing beoordeeld.
Enkele voorbeelden met google maps van een turborotonde:
Enkele voorbeelden met google maps van een turborotonde:
N471 GK van Hogendorpweg / Landscheidingsweg, Rotterdam
|
N23 - Bosweg, Naaldwijk
|
N302 - Houtribdijk, Lelystad
|
