Bijzondere kruispunten

Kruispunten in soorten en maten

Kruispunten zijn er in vele soorten en maten. Van een gewoon 'rechts-gaat-voor'-kruispunt in een 30-zone, een voorrangskruispunt met haaientanden en borden of met een uitritconstructie, kruispunten met verkeerslichten, enkelstrooksrotondes, turborotondes en aansluitingen op een autosnelweg. Of knooppunten tussen autosnelwegen onderling. We kennen ze allemaal wel.
Lees hier verder over de gangbare kruispunten en rotondes.

Toch zijn er ook kruispunten gerealiseerd die volledig buiten de gangbare en bekende paden zijn ontworpen. De vorm wijkt dusdanig af dat we die als ongebruikelijk bestempelen. Ook de turborotonde was medio jaren '90 van de vorige eeuw nog een bijzondere kruispuntoplossing. Vandaag de dag niet meer. Hieronder een kleine verzameling van ongebruikelijke kruispuntoplossingen die toch goed functioneren. Als u er nog een weet, dan voeg ik die graag toe aan het overzicht.

Magic roundabout (GB)
In Swindon (GB) is in 1972 de eerste Magic roundabout gerealiseerd. Dit is één grote rotonde met daarop vijf (geschilderde) kleinere rotondes. In Groot-Brittanië is een pijl op de weg die om een stip loopt al een rotonde. De Magic roundabout heeft een hoge capaciteit omdat het passeren van het kruispunt via verschillende routes kan (in GB rijden ze linksom). Meer over de magic roundabout in Swindon: wikipedia en een animatie op Youtube. En hier vanuit de lucht met verkeer.

Het passeren van het kruispunt kan via verschillende routes. Door de vijf rotondes op de roundabout draaien de voertiugen als raderen om elkaar heen.

Magic roundabout Swindon (GB): vijf minirotondes op één grote rotonde (1972).

In drie steden (Colchester, Hemel Hempstead en High Wycombe) zijn varianten gerealiseerd waarbij het middeneiland een grotere diameter heeft en eigenlijk een circuit van rondom liggende straten is gecreëerd. Hierdoor wordt het voor weggebruikers wel een minder eng kruispunt.

Magic roundabout in Colchester (GB).

Magic roundabout in Hemel Hempstead (GB).

Magic roundabout in High Wycombe (GB).

A13/A130 Sadlers Farm Junction
Dit knooppunt lijkt sterk op Swindon maar ligt op het kruispunt van de A13 en A130; beide carriageway's (regionale stroom-wegen). Tevens heeft dit knooppunt een bypasse en vijf rotondes.
In 2012-2013 wordt een nieuwe hoofdverbinding aangelegd waardoor deze rotonde minder verkeer te verwerken zal krijgen. Lees en zie wat het gaat worden.

Sadlers Farm Junction in Essex, GB (klik voor Google/maps)

Sadlers Farm Junction, GB (foto Wikipedia).

Diverging diamond interchange (USA)
De normale situatie bij een Haarlemmer-meeraansluiting (toe- en afrit in een ruit) is een normaal voorrangskruispunt, verkeerslichten of een (turbo-)rotonde.

In Springfield, Missouri (USA) heeft men in 2009 een nieuw ontwerp gerealiseerd. De linksaf en rechtsafslaande verkeersstromen zijn uit elkaar gehaald door ze op het kruispunt te laten wisselen van rijbaan en het verkeer op het viaduct dat in dezelfde richting rijdt te laten weven. Hierdoor zijn er veel minder conflicterende verkeersstromen en ontstaat een hogere capaciteit. In het schema rechts is alleen de rode met de roze verkeersstroom conflicterend en wordt met verkeerslichten geregeld. De overige verkeersstromen voegen samen of splitsen weer. De capaciteit is groter dan een normaal kruispunt met verkeerslichten, vooral als er zware linksaf stromen zijn met de autosnelweg. Ook de verkeersveiligheid is mogelijk beter vanwege het geringer aantal conflicten en minder verkeerslichten (minder kop-staart ongevallen). Sinds de 1e diverging diamond interchange in 2009 zijn er in USA eind 2015 al meer dan 63 gerealiseerd (zie de website The Diverging Diamond Interchange of wikipedia). Bekijk ze in de praktijk (Youtube), met verdere uitleg (Youtube) of een mooie animatie (Youtube).

Diverging diamond interchange: op het viaduct rijdt men links om elkaar heen (crossing I-44 en Route 13, Springfield, Missouri, USA).

Principe van de diverging diamond interchange. Alleen op de kruispunten tussen rode en roze verkeersstroom zijn verkeerslichten nodig.

Diverging diamond interchange: op het viaduct rijdt men links in plaats van rechts van elkaar (crossing I-44 en Route 13, Springfield, Missouri, USA).

Ook toepasbaar bij laaggelegen Haarlemmermeer-kruispunten (foto images.mitrasites.com).

De eerste Diverging diamond interchange in Nederland: A44 - N206 bij Leiden

De eerste DDI in Nederland ligt bij Leiden in de aansluiting van de A44 en de N206. Deze is in de zomer van 2019 opengesteld en zal er ± 7 jaar functioneren. De DDI is nodig totdat de Rijnlandroute tussen de A44 en Katwijk gereed is. De drukte op de N206 naar Katwijk zal dan afnemen.

De Teardrop of Raindrop (USA)
De "Teardrop" of "Raindrop" lijkt enigszins op een turbokluifrotonde en kan alleen toegepast worden bij een Haarlemmermeeraansluiting.
De kenmerken van een turbo(kluif)rotonde ontbreken echter. Als voordeel van de teardrop / raindrop wordt genoemd dat er tot 1/3 minder ruimte nodig is dan de meest slanke 'diamond interchange' (= Haarlemmermeeraansluiting) die doorgaans in de USA wordt aangelegd. Verder wordt als voordeel genoemd dat geen verkeerslichten nodig zijn en de oplossing verkeersveiliger is (reductie van 78% in ongevallen) en minder geluidhinder en uitstoot geeft. Lees meer over de Keystone Parkway (Carmel, Indiana, USA) waar er zes zijn aangelegd (klik op foto rechtsboven).
Alhoewel dit voor Amerikaanse begrippen een goede oplossing is, kan de rijsnelheid toch hoog blijven voor verkeer op de doorgaande route. De bogen remmen mogelijk onvoldoende af tot een veilige snelheid.

Ook in Nederland ligt een 'halve' teardrop bij Den Haag. Op dit ontwerp is nog wel wat af te dingen.

Teardrop in de N Keystone Parkway te Carmel, Indiana, USA. Klik op de afbeelding voor meer visualisaties. [copyrights: http://inhabitat.com]

Principe van de Teardrop / Raindrop is dat op de rotonde niet gekeerd kan worden maar de gehele 'hondenbot' / (turbo)kluifrotonde rondgereden moet worden.

Teardrop in de N Keystone Ave te Carmel, Indiana, USA. Scroll in Google/maps naar het noorden en zie dat er totaal zes teardrops op deze Ave liggen.

Teardrop in de aansluiting van Avon, Colorado, USA met de Interstate 70. De eerste aansluiting in zowel westelijke- als oostelijke richting bestaat uit twee tweestrooksrotondes.

Langzaam Rijden Gaat Sneller (LaRGaS)
Conculega's van Goudappel Coffeng hebben het 'LaRGaS'-kruispunt bedacht die op kruispunten kan worden toegepast waar een rotonde een te grootschalige oplossing is. Bij een LaRGaS-kruispunt wordt in de as van de gebiedsontsluitingsweg een klein middeneiland aangelegd met twee aparte linksafvakken. Voordelen zijn:
a. de drukkere doorgaande richting heeft geen hinder van afslaand verkeer en niet tot 30 km/uur terug hoeft te schakelen;
b. verkeer vanuit de zijstraat in twee fasen kan oprijden;
c. altijd maar aan één richting gelijktijdig voorrang verlenen (zoals bij een enkelstrooks rotonde) verlicht de rijtaak.

In juli 2010 is het kruispunt Stationsweg – Spoorlaan – Lycklamaweg in Wolvega opengesteld als LaRGaS-kruispunt. Klik op foto voor website gemeente Westellingerwerf.

LaRGaS-kruispunt in de Diependaalselaan in Hilversum. Passeersnelheid doorgaande verkeer is 40 á 50 km/uur. Klik op foto voor luchtfoto in Bing.com/maps.

Veel rotondes op een rij (USA)
Door de ontwikkeling rondom de Interstate met naastliggende Freeway in Livingston, Michigan nabij Detroit.
Deze aansluiting op de autosnelweg is in 2006 aangelegd en heeft een gemeten capaciteit van 8000 voertuigen/uur. De meningen van weggebruikers lopen uiteen van 'heel erg verwarrend' tot 'best goed te doen'. Meer info op de site van de ontwerpers met daarbij ook een video en PowerPointpresentatie met toelichting.

US23 - Lee Road in Livingston, Michigan (2006). Hoge capaciteit maar ook verkeersveilig?

Van boven lijkt het eenvoudig om je route te vinden.

Nanpu Bridge in Shanghai
Soms kom je gewoon een mooie foto op internet tegen. De Nanpu Bridge verbindt het oude stadsdeel Pixu van Shanghai met het nieuwere stadsdeel Pudong. De brug is, met alle cirkels als oprit, 8346 meter lang met een vrije overspanning van 423 meter. Totaal zijn er 7 rijstroken (3+4)waarop een max.snelheid 40 km/uur geldt. Het meest tot de verbeelding spreekt uiteraard de cirkelvormige oprit en aanbruggen. Lees meer op Shanghai highligts (bij de genoemde capaciteit van 4,5 tot 5 miljoen voertuigen per dag zet ik wat vraagtekens) en kijk op Youtube.

Nanpu Bridge, Shanghai. Een mooi beeld van een indrukwekkend bouwwerk (klik op de foto voor het grote origineel).

Nanpu Bridge via Google/maps. klik op de foto om in Google te bekijken.

Creatief linksaf
Creatief linksaf, kun je deze oplossing noemen. Niet nieuw, maar in Mexico en de VS wordt ze steeds meer toegepast. De zogenaamde Continuous Flow Intersections zou 15-30 procent meer capaciteit op het kruispunt opleveren. Kijk hier waar de CFI's in USA liggen.

Principe is dat ruim voor het kruispunt de linksafstroom als kruist naar de linkerzijde van de linker rijbaan.

Overdrijven kan ook
De foto's hiernaast kwam ik tegen op Internet. Je kunt de ontwerpen ook overdrijven... maar blijkbaar is het nodig.

Hubert Blanz maakt er zelfs fotokunst van met hieronder een voorbeeld van hem:

titel: 'routebeschrijving'