Heeft het zin om 120 i.p.v. 100 km/uur te rijden op de autosnelweg? Of 70 km/uur op een weg waar maximaal 50 km/uur geldt? En: hoeveel tijd win ik daar eigenlijk mee? Veel tijdwinst levert het in ieder geval niet op. Wel meer inkomsten voor de Minister van Financiën en meer verkeersonveiligheid.

De minister van Financiën spekken?

De maximumsnelheden in Nederland verschillen per wegtype en varieëren van 'stapvoets' en 30 km/uur tot 120 km/uur. Toch deelt de politie per jaar voor vele miljoenen euo's bekeuringen uit omdat we met z'n allen te hard rijden. Bereken hier je boete in de Boetebase. Daarnaast is het brandstofverbruik bij een hogere snelheid hoger waardoor vaker getankt moet worden. Twee dingen waardoor de minister van Financiën extra ontvangsten heeft.
Dus, het is voor je portemonnee niet aardig als je een boete krijgt én vaker moet tanken, maar te hard rijden is ook voor de verkeersveiligheid niet positief. Het enige voordeel van te hard rijden is dat je iets eerder op je bestemming bent. Dat is alles.

Hoeveel tijd win je met te hard rijden?

Alhoewel het op het Nederlandse wegennet soms zo druk is dat je niet sneller kunt dan stapvoets rijden of file rijden, is het in de avonduren of 's nachts nog wel mogelijk snelheid te maken. Op korte afstanden is de tijdwinst beperkt tot enkele minuten. Alleen bij een rit vanaf 50 kilometer begint de tijdwinst wat op te lopen (boetebedragen per 1 jan. 2012).

Rekenvoorbeeld 1
Stel je moet 10 kilometer rijden en de maximumsnelheid op de provinciale weg is 80 km/uur. Nu rijdt je op die weg geen 80, maar 100 km/uur. Wat is de tijdwinst?
- 10 km met een snelheid van 80 km/uur leg je in 7,5 minuten af
- 10 km met een snelheid van 100 km/uur leg je in 6,0 minuten af
- De tijdwinst is dan 1 minuut en 30 seconden.... de boete is € 136,- bij 20 km netto overschrijding.

Rekenvoorbeeld 2
Stel dat je dat over een afstand van 30 kilometer doet, maar dan met 110 km/uur.
- 30 km met een snelheid van 80 km/uur leg je in 22,5 minuten af
- 30 km met een snelheid van 110 km/uur leg je in 16,4 minuten af
- De tijdwinst is dan 6 minuten en 24 seconden.... de boete is € 238,- bij 30 km netto overschrijding.

Rekenvoorbeeld 3
Stel dat je binnen de bebouwde kom 70 km/uur rijdt in plaats van 50 km/uur. Goed dat kun je niet over een hele lange afstand doen, maar stel dat het je 5 kilometer lukt. Hoeveel tijdwinst heb je dan?

Met 50 km/uur heb je hiervoor 6 minuten nodig; met 70 km/uur is dat 4,7 minuten. De winst is dus 1 minuut en 42 seconden....de boete is met € 143,- bij 20 km netto overschrijding best de moeite waard??
 

Een grafiek met een totaaloverzicht

In grafiek hiernaast (klik voor groot)  laat zien hoeveel reistijdwinst je hebt óf hoeveel minuten je langer over een rit van 25 km doet indien je langzamer rijdt dan de maximumsnelheid. Even wat toelichting.

Op de onderste lijn staat de maximumsnelheid. Rechts staat de snelheid die je in plaats daarvan rijdt. De schuine lijn van linksboven naar rechtsonder is de lijn die geen tijdverschil heeft. Onder deze lijn is er tijdwinst, er boven extra reistijd.

Rechts staat in de legenda in welke klasse een kleur valt: b.v. hard-geel = 10 á 15 minuten tijdwinst, donkergroen = 5 á 10 minuten langzamer. Er zijn 3 voorbeelden gegeven met 3 cirkeltjes:
-  100 i.pv. 80 km/uur (winst = 3,8 min.)
-  150 i.p.v. 120 km/uur (winst = 2,5 min.)
-  130 i.p.v. 120 km/uur (winst = 1,0 min.)
-    80 i.p.v. 110 km/uur (5,1 min. langzamer)

Zo kun je voor elke rijsnelheid kijken hoeveel winst het ongeveer oplevert. Als je 50 km moet afleggen is de tijdwinst dubbel. Als je bij een rit naar Zuid-Frankrijk van 1400 km steeds 150 km/uur rijdt in plaats van 120 km/uur, win je 2 uur en 20 minuten. Dus 2 uur extra vakantietijd.... That's all.

Maar de maatregel om 130 km/uur op bepaalde wegen in te voeren heeft dus niet zo veel effect: elke 25 kilometer dat je dat lukt, win je 1 minuut..... 

Conclusie over de voordelen van te hard rijden 

Het is duidelijk dat over korte afstanden te snel rijden niet zoveel tijdwinst zal opleveren. Over een gemiddelde woon-werk-afstand van 25 kilometer hooguit tot 5 minuten bij een verschil van 30 km/uur sneller en tot 10 minuten bij een hoger verschil. Bij meer dan 30 km/uur te snel is de boete ook hoog en raak je mogelijk je rijbewijs kwijt. Zinvol voor een minuut of 5 á 10 eerder thuis of op je bestemming?

Wat is het effect op de verkeersveiligheid?

In Nederland speelt bij éénderde van de ongevallen waarbij doden vallen, de rijsnelheid een rol van betekenis. De kans op een ongeval neemt namelijk toe als er harder op een weg wordt gereden. Ook de ernst van de afloop van een ongeval is groter naarmate er sneller wordt gereden: geen blikschade maar letsel, geen letsel maar zwaar letsel, geen zwaar letsel maar dodelijk. De dupe zijn meestal de voetgangers en fietsers omdat zij weinig bescherming hebben waardoor bij een hogere aanrijsnelheid de overlevingskans drastisch daalt. Naast de snelheid is ook het massaverschil van de botspartners en de richting waarmee de voertuigen elkaar raken, van belang. Tot slot zijn de wegen waar de rijrichtingen zijn gescheiden zijn (autosnelwegen) én wegen waar de snelheid laag is (woonerf, 30-zone), relatief veilig. Onveilige wegen zijn de wegen binnen de bebouwde kom (50 km/uur) en buiten de kom (80 km/uur).

Enkele voorbeelden van effecten van te snel rijden voor de verkeersveiligheid:

• Bij een bots snelheid van 80 km/uur is de kans dat de auto-inzittenden overlijden zo'n twintig maal groter dan bij 30 km/uur; 
• De kans op een ongeval stijgt bij een snelheidstoename meer naarmate de snelheid hoger is;
• Een stijging of daling van de snelheid heeft een groter effect op ernstige ongevallen dan op lichte ongevallen;
• Elke kilometer snelheidsverschil levert 2% tot ruim 8% hogere kans op ongevallen (zie figuur);
• Vooral bij lagere orde wegen (50 km/uur) leidt 1 km/uur snelheidsverandering tot 4% meer kans op letselongevallen tot 8% meer kans op een dodelijke afloop;
• Hoe hoger de aanvangssnelhied is, des te langer de remweg doordat in de eerste seconde meer meters wordt afgelegd vóórdat daadwerkelijk wordt geremd zie figuur hiernaast / overgenomen van SWOV.

Grafiek is gemaakt door SWOV (www.SWOV.nl).

Is te snel rijden nuttig?

Het blijkt dat we voor enkele minuten reistijdwinst grote risico's nemen. In Nederland heeft het weinig zin om de maximumsnelheid stevig te overschrijden om tijdwinst te boeken. De afstanden die we gemiddeld afleggen zijn te kort. De boetes zijn wel aanzienlijk. Op de Boetebase kun je zien welke bedragen je mag afrekenen bij een snelheidsovertreding. De verkeersveiligheid wordt ook slechter.
Vooral op wegen waar de maximumsnelheid laag is (50 en 80 km/uur) neemt de kans op ongevallen toe naarmate de rijsnelheid toeneemt.


Lees ook hoe een Belgische verkeerskundige tegen '130 km/uur' aankijkt.

Terug naar 'Verkeer uitgelegd'