Fietsen is gezond. Dat is een bekend statement. De fietser is ook een kwetsbare verkeersdeelnemer die bij ongevallen vaak degene is met letsel of overlijd. Elektrisch fietsen is in opkomst waardoor de fietser hulp krijgt en doorgaans harder gaat. Maar, deze hogere gemiddelde snelheid leidt mogelijk ook tot een grotere kans op ongevallen. De remweg is langer en de anticipatietijd is korter. Is ook de afloop van een elektrische fietser ernstiger dan bij een gewone fietser? Daar is recent onderzoek naar gedaan.

Elektrisch fietsen

De elektrische fiets is een fiets, alleen is een elektrische hulpmoter toegevoegd die de fietser helpt bij het trappen tot 25 km/uur. Wil de fietser sneller, dan zal hij/zij zelf harder moeten trappen. De elektrische fiets is de afgelopen jaren snel populair geworden. Werden er in 2004 nog maar 22.000 nieuw van verkocht, in 2009 waren dat er al ruim 150.000. Dat betekent dat momenteel één op de tien verkochte fietsen een elektrische fiets is. De snelle groei van het aantal elektrische fietsen zou ook een negatieve kant kunnen hebben: doordat de elektrische fietser harder rijdt dan een gewone fietser bestaat de kans dan de verkeersveiligheid negatiever uitpakt is voor de elektrische berijder dan de gewone fietser. TNO heeft aangegeven dat verwacht mag worden dat de hogere snelheden op de elektrische fiets tot meer ongevallen zou kunnen leiden.

Onderzoek

Twee studenten van de Hogeschool Windesheim hebben de verkeersveiligheid van elektrisch fietsen onderzocht, omdat we van dit item binnen het scala aan onderzoeken naar de verkeersveiligheid nog niet zoveel weten. In de ongevallenregistratie die door de politie wordt uitgevoerd wordt geen onderscheid gemaakt tussen een ongeval met een fiets en een ongeval met een elektrische fiets. Specifieke ongevalscijfers voor elektrisch fietsen zijn dus niet bekend. Uit de literatuurstudie, interviews met deskundigen en met elektrische-fietsgebruikers blijkt een goed beeld van de verkeersveiligheid.

Literatuur
Het blijkt dat met name 75-plussers veel risico lopen op de gewone fiets. Wat betreft de verkeersveiligheid van de elektrische fiets, blijkt dat het ongevalsrisico voor de elektrische fiets iets hoger ligt dan dat van de gewone fiets. Dit komt omdat er relatief eenvoudig hogere snelheden behaald kunnen worden. Maar wanneer het risico om bij een elektrisch-fiets-ongeval betrokken te raken wordt vergeleken met dat de snorfiets of de bromfiets, is het verschil zeer klein.  Elektrisch fietsen is daarmee vergelijkbaar 'onveilig' dan snorfiets of bromfiets.

Deskundigen
De deskundigen stellen dat elektrisch fietsen in principe onveiliger is doordat hogere snelheden bereikt kunnen worden. Dit standpunt is vooral van toepassing op de ouderen vanwege de geringere fysieke gesteldheid en de afname van het reactievermogen: op de elektrische fiets hebben ouderen nog minder tijd om te anticiperen op verkeerssituaties. Postitief feit is dat elektrisch fietsen de mobiliteit van ouderen bevorderd. Ruim vóórdat je te oud bent overstappen op elektrisch rijden is dus zinvol. Niet alleen voor ouderen, maar ook voor jongeren heeft de elektrische fiets voordelen: na de OV-kaart voor studenten stappen nu velen over op de auto, maar dat kan ook op de elektrische fiets. Dat is gezonder, milieuvriendelijker en beter voor je portemonnai.  Negatief effect zou kunnen zijn dat de snellere elektrische fiets inhaalmanoevres op het fietspad gaat maken waarbij de snelheidsverschillen groter zijn dan bij inhalen tussen normale fietsen; hopelijk gaat de jeugd de elektrische fiets niet, net als de snor- en bromfiets, opvoeren... Zelf geven de jongeren aan geen verschil te ervaren tussen gewoon fietsen en elektrisch fietsen.

Gebruikers
Ongeveer 42% van de Nederlanders denkt dat een elektrische fiets vooral voor ouderen is of voor mensen met een lichamelijke beperking. Maar na een proefrit willen veel mensen er zelf wel een aanschaffen. Om het gemak van een elektrische fiets te ervaren werden in het voorjaar en zomer van 2011 in Nederland proefritten georganiseerd door Gazelle. Het valt bij 70% van de fiets-testers aan het begin van een proefrit op dat een elektrische fiets (veel) beter rijdt dan een normale fiets. Hoe langer ze op de fiets zitten, des te overtuigder ze raken. Aan het einde van de proefrit geeft maar liefst 90% aan dat de elektrischefiets (veel) beter fietst. Zo’n 20% zegt dit te doen omdat elektrisch fietsen leuker is en 10% gaat een stuk regelmatiger fietsen omdat dit gezond is.
De gebruikers voelen zich net zo veilig op beide soorten fietsten (gewoon en elektrisch). Ook geven zij dat zij zich niet anders gedragen dan op een gewone fiets.

Conclusies

Het blijkt dat de elektrische fiets een iets groter ongevalsrisico heeft dan de gewone fiets maar ongeveer gelijk is aan het risico van de snor- en bromfiets. Vooral de leeftijd (75+) en hogere maximum snelheid is debet aan deze conclusie. Voor jongeren wordt geen extra onveiligheid verwacht. omdat zij een goed reactievermogen hebben en een goede fysieke conditie. Wel kunnen op fietspaden conflicten ontstaat door de grotere snelheidsverschillen tussen fiets en elektrische fiets.
Hierdoor zijn er meer inhaalacties zijn en met name op fietspaden in twee richtingen kan dat onveiliger worden.

Terug naar 'Verkeer uitgelegd'